SORU: BİR LASTİĞİN KIŞ LASTİĞİ OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Kış lastiği ile ilgili RMA ve ASTM şartlarını sağlayan lastikler aşağıdaki sembolü kullanabilirler.
“Bu sembolü taşıyan lastikler Kış Lastiğidir” diyebiliriz.
SORU: KIŞ LASTİĞİNİN YAZ LASTİĞİNDEN FARKI NEDİR?
Bunun nedeni sadece Kış Lastiklerinin özel profillerinin olması değildir.Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için yola tutunması azalmaktadır. Kış lastiklerinin ise üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuşaktır ve 7 °C’ın altındaki soğuk hava şartlarında kuru asfalt , kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır.
SORU: KAR LASTİĞİ NEDİR?
Kar Lastiği diye adlandırılan lastik fren özelliğinin yanında çekiş özelliği de artırılmış Kış Lastiği ’dir. RMA (Rubber Manufacturers Association)’un tanımlamasına ve ASTM ’nin test metoduna göre kış şartlarını temsil eden kaygan bir yolda yapılan çekiş kuvveti testinde “referans lastiğin” çekiş kuvvetinden en az %10 daha fazla çekiş kuvveti sağlayan lastikler Kış Lastiği sembolünün yanında M+S veya M S veya M/S işaretleri taşıyabilmektedirler. Aşağıdaki sembolleri birarada taşıyan lastiklere “ M+S Kış Lastiği “ veya “Kar Lastiği” diyebiliriz:M+S
SORU: M+S LASTİKLERİ KIŞ LASTİĞİ SAYILIR MI ? “Dört Mevsim Lastiği “ M+S ‘in ancak Kış Lastiği sembolünü taşıyorsa Kış Lastiği olarak değerlendirilebileceği, öte yandan M+S lastiklerinin yazın iyi bir Yaz Lastiği, kışın da iyi bir Kış Lastiği görevini göremeyeceği mutlaka bilinmelidir.
SORU: KAR YAĞMIYORSA KAR LASTİĞİNE NEDEN İHTİYAÇ OLSUN? KAR YAĞINCA YAZ LASTİKLERİNE ZİNCİR TAKARIM YANLIŞ MI? RİSK YÖNETİMİ AÇISINDAN YANLIŞ !
Kış Lastiği Risk Yönetimi , Kar Zinciri Kriz Yönetimi dir. Ne kadar çok Risk Yönetimi , o kadar az Kriz Yönetimi.
Kış Lastiği , kışın kar yağsın yağmasın düşük sıcaklıklarda aracın yola tutunmasını artırmakta , aşırı buzlanma olmadığı sürece aracın kar üzerinde gitmesine ve durmasına olanak vermektedir.
Özellikle kuru yoldan kaygan yollara (Köprü ve Viyadük üstünde buzlanma veya siyah buz vs) ani girişlerde aracı yolda tutabilmektedir. Yani Kış Lastiği riskleri azaltmaktadır.
Yaz Lastiği ise aynı şartlarda ve özellikle ani zemin değişikliklerinde aracı yolda tutamamaktadır. Kış Lastiğine göre çok daha erken ve sık kar zinciri takma ihtiyacı duymakta ,zincir takıldığında yavaş gitmek ve kuru zeminde ise çıkarılmak zorundadır.
SORU:KIŞ LASTİĞİNİN SADECE ÇEKİŞİN OLDUĞU TEKERLEKLERE TAKILMASI YETERLİ MİDİR ?
HAYIR !
Kış lastikleri dört tekerleğe de takılmalıdır , çünkü aracın en kısa mesafede durması gitmesinden daha önemlidir. İyi bir fren performansı ve kararlılık için 4 tekerlekte de Kış Lastiği şarttır.
SORU: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA “KIŞ LASTİĞİ ”TANIMI VAR MIDIR?
HAYIR !
Karayolları Trafik Kanunu’nda “Kış Lastiği” yer almamaktadır, ancak 30.maddede yeralan ;
“Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun durumda bulundurulması zorunludur” cümlesi ilgili Yönetmelikte yeterli bilgi olmadığı için Trafik Polisi ve Trafik Jandarmasına; “kışın bazı kaygan yollarda kış lastiği yeterlidir,zincir istenmeyebilir ” şeklinde yorum yapma sorumluluğu yüklemektedir.
SORU:KIŞ LASTİĞİNİ ÖNCELİKLE HANGİ RESMİ VEYA ÖZEL ARAÇLAR TAKMALIDIR?
Kışın sıcaklığın 7 °C’ın altında geçtiği yerlerde Ambulans ,İtfaiye, Belediye araçları, Polis ,Jandarma, Okul servisi, Taksi gibi görev araçlarına ve tabii ki Şehiriçi- ve Şehirlerarası Yolcu Otobüslerine kar yağmadan , yollar buz tutmadan , henüz kışın başında iken Kış Lastiği takılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI BİR ARACA ZİNCİR TAKILIR MI? TAKILIRSA HANGİ DURUMLARDA TAKILMALIDIR?
TAKILABİLİR!
1) Trafik yetkililerinin talebi durumunda,
2) Kış lastiğinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda özellikle yokuş aşağı inişlerde aşağıdaki deneme yapıldığında sonuç olumsuzsa;
- aracın hızı ve vitesi o şekilde seçilmelidir ki, gaz pedalı bırakıldığında araç blokajsız yavaşlamalı, gaza basıldığında patinajsız hızlanmalıdır.
3) Aracın hızının düşürülmesine karşın aşağıdaki durumlar devam ediyorsa;
- Fren sırasında ABS’nin ,
- gaza basıldığında ASR’nin ve
- dönemeçlerde ESP’in kendiliğinden çok sık devreye girmesi sınır değerlere de çok sık ulaşıldığı anlamına gelir.
Tehlikeli durum oluşmadan araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere kar zinciri takılmalıdır.
SORU: ABS / ASR / ESP OLAN ARAÇLAR KIŞ LASTİĞİ TAKMALI MIDIR?
EVET !
ABS/ASR fren ve çekiş güvenliğini arttıran teknik bir üstünlüktür, ancak ABS/ASR fizik kurallarını değiştiremez. Yani tekerlekle yol
arasındaki sürtünme katsayısını değiştiremez, kötü lastiklerle buzda fren mesafesini kısaltamaz.
ESP de hareket sırasında sürücünün hareket çizgisinden çıkma eğilimi gösteren aracın frenlerini kullanarak tekrar çizgisine girmesini sağlayan kararlılığı artıran bir sistemdir. Bu sistemin başarısı için lastiklerin yola tutunmasının iyi olması şarttır. Kışın bu araçlar da Kış Lastiği kullanmalıdır.
SORU:4X4 ARAÇLARIN KIŞ LASTİĞİ TAKMASINA GEREK VAR MIDIR?
EVET!
Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli (4x4) bir araç rahatlıkla kalkış yapabilmekte ve kısa sürede yüksek hızlara çıkabilmektedir, fakat fren sırasında durma mesafesi aşırı uzamaktadır yani ; “gittiği gibi duramamaktadır”.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında tüm araçlar dört tekerlekten fren yapmaktadır , yani araçlar eşittir. Yaz lastiği ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle 4x4) araç sahiplerine (Kış Lastiği veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz bundan vazgeçmeleri , kendilerinin ve başkalarının can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamalarıdır.
SORU:NEDEN DÖRT TEKERDEN ÇEKİŞLİ VE ELEKTRONİK GÜVENLİK DONANIMLARINA SAHİP ARAÇLARIN İKİ TEKERDEN ÇEKİŞLİ
ARAÇLARA GÖRE DAHA ÇOK KIŞ LASTİĞİ GEREKSİNİMİ VARDIR? Çünkü dört tekerden çekişli ve elektronik güvenlik donanımlarına sahip araçlar, iki tekerden çekişli araçlara göre çok daha çabuk hızlanabilmekteler , daha yüksek hızlara ve fiziksel sınırlara ulaşabilmekteler, ancak fren sırasında tüm araçlar eşit durumda oldukları için “gittikleri gibi duramamakta” dırlar.
SORU: YAZ LASTİĞİ TAKILI 4X4 ABS/ASR VE ESP’Lİ BİR ARAÇ , KIŞ LASTİĞİ TAKILI ÖNDEN ÇEKİŞLİ VE ABS’Lİ BAŞKA BİR ARAÇ KARLI BİR YOLDA KARŞILAŞTIRILDIĞINDA HANGİ ARAÇ DAHA GÜVENLİDİR?
FREN AÇISINDAN KIŞ LASTİKLİ ÖNDEN ÇEKİŞLİ ARAÇ !
Kış Lastikleriyle donatılmış önden çekişli bir aracın Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli 4x4 bir araca göre daha güvenli
olduğunu herhalde pek azımız biliyordur.
Bunun çok basit bir nedeni vardır : Fren sırasında bütün araçlar dört tekerden fren yaptıkları için eşittirler.
Yaz lastikleriyle donatılmış 4x4 bir araç “gittiği gibi duramamaktadır” yani fren sırasında fren mesafesi aşırı uzamaktadır. Öte yandan Kış lastikleriyle donatılmış tek dingilden çekişli bir araç “gittiğinden daha iyi” durabilmektedir.
SORU: TÜRKİYE’DE YAZ - KIŞ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI YAPILDI MI?
EVET !
4 Mart 2005’de FRENTEKNİK Test Laboratuvarı ve OLTAŞ / CONTINENTAL tarafından ABS test pisti üzerinde (k=0.2 kara yakın sürtünme katsayısı) 80 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde: kış lastikleri ile 65 m yaz lastikleri ile 80 m ölçülmüştür.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKARKEN YAZ LASTİĞİNDEN FARKLI (ÖLÇÜ, HIZ VE YÜK SINIFI ) BİR LASTİK TAKILABİLİR Mİ?
Araç üreticisinin önerdiği ve standart yaz lastiğinin özelliklerine sahip Kış Lastiği takılmalıdır. Ancak üretici tarafından tavsiye verilmemişse ;
- çapı aynı ancak genişliği daha az olan kış lastikleri kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız sınırı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa , Kış Lastiğinin bu düşük hız sınırından dolayı sürücü kilometre göstergesine yapıştırılacak bir çıkartma ile uyarılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN SAKLANMA ÖMRÜ NE KADARDIR ?
Beş yıldır. Bu süreyi geçen kış lastikleri işlevsel açıdan zayıflamaktadır.
KAYNAK : Alpay Lök ( Mak.Y.Müh.) - www.kislastigi.com
Kış lastiği ile ilgili RMA ve ASTM şartlarını sağlayan lastikler aşağıdaki sembolü kullanabilirler.
“Bu sembolü taşıyan lastikler Kış Lastiğidir” diyebiliriz.
SORU: KIŞ LASTİĞİNİN YAZ LASTİĞİNDEN FARKI NEDİR?
Bunun nedeni sadece Kış Lastiklerinin özel profillerinin olması değildir.Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için yola tutunması azalmaktadır. Kış lastiklerinin ise üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuşaktır ve 7 °C’ın altındaki soğuk hava şartlarında kuru asfalt , kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır.
SORU: KAR LASTİĞİ NEDİR?
Kar Lastiği diye adlandırılan lastik fren özelliğinin yanında çekiş özelliği de artırılmış Kış Lastiği ’dir. RMA (Rubber Manufacturers Association)’un tanımlamasına ve ASTM ’nin test metoduna göre kış şartlarını temsil eden kaygan bir yolda yapılan çekiş kuvveti testinde “referans lastiğin” çekiş kuvvetinden en az %10 daha fazla çekiş kuvveti sağlayan lastikler Kış Lastiği sembolünün yanında M+S veya M S veya M/S işaretleri taşıyabilmektedirler. Aşağıdaki sembolleri birarada taşıyan lastiklere “ M+S Kış Lastiği “ veya “Kar Lastiği” diyebiliriz:M+S
SORU: M+S LASTİKLERİ KIŞ LASTİĞİ SAYILIR MI ? “Dört Mevsim Lastiği “ M+S ‘in ancak Kış Lastiği sembolünü taşıyorsa Kış Lastiği olarak değerlendirilebileceği, öte yandan M+S lastiklerinin yazın iyi bir Yaz Lastiği, kışın da iyi bir Kış Lastiği görevini göremeyeceği mutlaka bilinmelidir.
SORU: KAR YAĞMIYORSA KAR LASTİĞİNE NEDEN İHTİYAÇ OLSUN? KAR YAĞINCA YAZ LASTİKLERİNE ZİNCİR TAKARIM YANLIŞ MI? RİSK YÖNETİMİ AÇISINDAN YANLIŞ !
Kış Lastiği Risk Yönetimi , Kar Zinciri Kriz Yönetimi dir. Ne kadar çok Risk Yönetimi , o kadar az Kriz Yönetimi.
Kış Lastiği , kışın kar yağsın yağmasın düşük sıcaklıklarda aracın yola tutunmasını artırmakta , aşırı buzlanma olmadığı sürece aracın kar üzerinde gitmesine ve durmasına olanak vermektedir.
Özellikle kuru yoldan kaygan yollara (Köprü ve Viyadük üstünde buzlanma veya siyah buz vs) ani girişlerde aracı yolda tutabilmektedir. Yani Kış Lastiği riskleri azaltmaktadır.
Yaz Lastiği ise aynı şartlarda ve özellikle ani zemin değişikliklerinde aracı yolda tutamamaktadır. Kış Lastiğine göre çok daha erken ve sık kar zinciri takma ihtiyacı duymakta ,zincir takıldığında yavaş gitmek ve kuru zeminde ise çıkarılmak zorundadır.
SORU:KIŞ LASTİĞİNİN SADECE ÇEKİŞİN OLDUĞU TEKERLEKLERE TAKILMASI YETERLİ MİDİR ?
HAYIR !
Kış lastikleri dört tekerleğe de takılmalıdır , çünkü aracın en kısa mesafede durması gitmesinden daha önemlidir. İyi bir fren performansı ve kararlılık için 4 tekerlekte de Kış Lastiği şarttır.
SORU: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA “KIŞ LASTİĞİ ”TANIMI VAR MIDIR?
HAYIR !
Karayolları Trafik Kanunu’nda “Kış Lastiği” yer almamaktadır, ancak 30.maddede yeralan ;
“Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun durumda bulundurulması zorunludur” cümlesi ilgili Yönetmelikte yeterli bilgi olmadığı için Trafik Polisi ve Trafik Jandarmasına; “kışın bazı kaygan yollarda kış lastiği yeterlidir,zincir istenmeyebilir ” şeklinde yorum yapma sorumluluğu yüklemektedir.
SORU:KIŞ LASTİĞİNİ ÖNCELİKLE HANGİ RESMİ VEYA ÖZEL ARAÇLAR TAKMALIDIR?
Kışın sıcaklığın 7 °C’ın altında geçtiği yerlerde Ambulans ,İtfaiye, Belediye araçları, Polis ,Jandarma, Okul servisi, Taksi gibi görev araçlarına ve tabii ki Şehiriçi- ve Şehirlerarası Yolcu Otobüslerine kar yağmadan , yollar buz tutmadan , henüz kışın başında iken Kış Lastiği takılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI BİR ARACA ZİNCİR TAKILIR MI? TAKILIRSA HANGİ DURUMLARDA TAKILMALIDIR?
TAKILABİLİR!
1) Trafik yetkililerinin talebi durumunda,
2) Kış lastiğinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda özellikle yokuş aşağı inişlerde aşağıdaki deneme yapıldığında sonuç olumsuzsa;
- aracın hızı ve vitesi o şekilde seçilmelidir ki, gaz pedalı bırakıldığında araç blokajsız yavaşlamalı, gaza basıldığında patinajsız hızlanmalıdır.
3) Aracın hızının düşürülmesine karşın aşağıdaki durumlar devam ediyorsa;
- Fren sırasında ABS’nin ,
- gaza basıldığında ASR’nin ve
- dönemeçlerde ESP’in kendiliğinden çok sık devreye girmesi sınır değerlere de çok sık ulaşıldığı anlamına gelir.
Tehlikeli durum oluşmadan araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere kar zinciri takılmalıdır.
SORU: ABS / ASR / ESP OLAN ARAÇLAR KIŞ LASTİĞİ TAKMALI MIDIR?
EVET !
ABS/ASR fren ve çekiş güvenliğini arttıran teknik bir üstünlüktür, ancak ABS/ASR fizik kurallarını değiştiremez. Yani tekerlekle yol
arasındaki sürtünme katsayısını değiştiremez, kötü lastiklerle buzda fren mesafesini kısaltamaz.
ESP de hareket sırasında sürücünün hareket çizgisinden çıkma eğilimi gösteren aracın frenlerini kullanarak tekrar çizgisine girmesini sağlayan kararlılığı artıran bir sistemdir. Bu sistemin başarısı için lastiklerin yola tutunmasının iyi olması şarttır. Kışın bu araçlar da Kış Lastiği kullanmalıdır.
SORU:4X4 ARAÇLARIN KIŞ LASTİĞİ TAKMASINA GEREK VAR MIDIR?
EVET!
Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli (4x4) bir araç rahatlıkla kalkış yapabilmekte ve kısa sürede yüksek hızlara çıkabilmektedir, fakat fren sırasında durma mesafesi aşırı uzamaktadır yani ; “gittiği gibi duramamaktadır”.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında tüm araçlar dört tekerlekten fren yapmaktadır , yani araçlar eşittir. Yaz lastiği ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle 4x4) araç sahiplerine (Kış Lastiği veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz bundan vazgeçmeleri , kendilerinin ve başkalarının can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamalarıdır.
SORU:NEDEN DÖRT TEKERDEN ÇEKİŞLİ VE ELEKTRONİK GÜVENLİK DONANIMLARINA SAHİP ARAÇLARIN İKİ TEKERDEN ÇEKİŞLİ
ARAÇLARA GÖRE DAHA ÇOK KIŞ LASTİĞİ GEREKSİNİMİ VARDIR? Çünkü dört tekerden çekişli ve elektronik güvenlik donanımlarına sahip araçlar, iki tekerden çekişli araçlara göre çok daha çabuk hızlanabilmekteler , daha yüksek hızlara ve fiziksel sınırlara ulaşabilmekteler, ancak fren sırasında tüm araçlar eşit durumda oldukları için “gittikleri gibi duramamakta” dırlar.
SORU: YAZ LASTİĞİ TAKILI 4X4 ABS/ASR VE ESP’Lİ BİR ARAÇ , KIŞ LASTİĞİ TAKILI ÖNDEN ÇEKİŞLİ VE ABS’Lİ BAŞKA BİR ARAÇ KARLI BİR YOLDA KARŞILAŞTIRILDIĞINDA HANGİ ARAÇ DAHA GÜVENLİDİR?
FREN AÇISINDAN KIŞ LASTİKLİ ÖNDEN ÇEKİŞLİ ARAÇ !
Kış Lastikleriyle donatılmış önden çekişli bir aracın Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli 4x4 bir araca göre daha güvenli
olduğunu herhalde pek azımız biliyordur.
Bunun çok basit bir nedeni vardır : Fren sırasında bütün araçlar dört tekerden fren yaptıkları için eşittirler.
Yaz lastikleriyle donatılmış 4x4 bir araç “gittiği gibi duramamaktadır” yani fren sırasında fren mesafesi aşırı uzamaktadır. Öte yandan Kış lastikleriyle donatılmış tek dingilden çekişli bir araç “gittiğinden daha iyi” durabilmektedir.
SORU: TÜRKİYE’DE YAZ - KIŞ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI YAPILDI MI?
EVET !
4 Mart 2005’de FRENTEKNİK Test Laboratuvarı ve OLTAŞ / CONTINENTAL tarafından ABS test pisti üzerinde (k=0.2 kara yakın sürtünme katsayısı) 80 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde: kış lastikleri ile 65 m yaz lastikleri ile 80 m ölçülmüştür.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKARKEN YAZ LASTİĞİNDEN FARKLI (ÖLÇÜ, HIZ VE YÜK SINIFI ) BİR LASTİK TAKILABİLİR Mİ?
Araç üreticisinin önerdiği ve standart yaz lastiğinin özelliklerine sahip Kış Lastiği takılmalıdır. Ancak üretici tarafından tavsiye verilmemişse ;
- çapı aynı ancak genişliği daha az olan kış lastikleri kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız sınırı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa , Kış Lastiğinin bu düşük hız sınırından dolayı sürücü kilometre göstergesine yapıştırılacak bir çıkartma ile uyarılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN SAKLANMA ÖMRÜ NE KADARDIR ?
Beş yıldır. Bu süreyi geçen kış lastikleri işlevsel açıdan zayıflamaktadır.
KAYNAK : Alpay Lök ( Mak.Y.Müh.) - www.kislastigi.com